Yasal Mevzuat

5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nun “İşletmelerde Meslek Eğitimi” başlıklı 18 inci maddesine göre;

On ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi, mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumu öğrencilerine staj ve tamamlayıcı eğitim yaptırır. Öğrenci sayısının tespitinde kesirler tam sayıya tamamlanır. Bu işletmeler mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumu öğrencilerine staj yaptırabilir.

Mesleki eğitim kapsamına alınıp alınmadığına bakılmaksızın ondan az personel çalıştıran işletmeler de mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumları öğrencilerine bu Kanunun ilgili hükümlerine göre beceri eğitimi, staj ve tamamlayıcı eğitim yaptırabilirler.

Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin “İşletmelerde Mesleki Eğitim” başlıklı 121 inci maddesinde;

(1) (Değişik:RG-26/3/2017-30019) Mesleki Eğitim Kurulunca 3308 sayılı Kanun kapsamına alınan meslek alan/dallarında öğrenim gören öğrencilerin 12 nci sınıfta işletmelerde mesleki eğitim görmeleri esastır. Sektörün özelliği, çalışma ve kapasite durumuyla okul ve iklim şartları da dikkate alınarak yılın belli zamanlarında faal olan meslek alan/dallarında yapılacak yoğunlaştırılmış eğitim bu Yönetmeliğin ilgili maddesi hükümlerine göre yapılır. Mesleki eğitim merkezlerinde kayıtlı öğrencilerin işletmelerde mesleki eğitimi, 9 uncu sınıfta işletme ile sözleşmenin imzalanmasıyla başlar.

Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin “Staj” başlıklı 126 ncı maddesinde;

(1) (Değişik:RG-26/3/2017-30019) Teorik ve uygulamalı eğitimlerinin tamamını okulda yapan öğrenciler, öğretim programlarıyla kazandırılması öngörülen mesleki bilgi, beceri, tutum ve davranışlarını geliştirmelerini, sektörü tanımalarını, iş hayatına uyumlarını, gerçek üretim ve hizmet ortamında yetişmelerini sağlamak amacıyla staj çalışması yapar.

(2) (Değişik:RG-26/3/2017-30019)  Staj işletmelerde yaptırılır.  Ancak sağlık ve engel durumu gibi nedenlerle okulda staj yapması gerekli görülenlerle yeterli özellik ve sayıda işletmenin bulunmaması durumunda staj, bir programa göre ilgili alan öğretmenlerinin gözetim ve denetiminde okulda da yaptırılabilir. Okulun özelliğine göre ders saatleri dışında alan/dalla ilgili yapılan üretim, tanıtım, hizmet ve benzeri çalışmalar staj kapsamında değerlendirilir.

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nun “Ücret ve Sosyal Güvenlik” başlıklı 25 inci maddesinde;

Aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere işletmeler tarafından ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar, düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir. Ancak, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında staj veya tamamlayıcı eğitim gören öğrencilere asgari ücretin net tutarının; yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde otuzundan, yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde onbeşinden [3308 sayılı Kanunu’nun Geçici 12 nci maddesi yürürlükte kaldığı sürece bu kısım uygulanamaz!], aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin yüzde otuzundan, kalfalık yeterliğini kazanan mesleki eğitim merkezi 12’nci sınıf öğrencilerine asgari ücretin yüzde ellisinden aşağı ücret ödenemez. Bu amaçla kamu kurum ve kuruluşları gerekli tedbirleri alır. Staj yapacak işletme bulunamaması nedeniyle stajını okulda yapan ortaöğretim öğrencileri ile yükseköğretim kurumları ve birimlerinde yapan yükseköğretim öğrencilerinin yaptıkları stajlar bu fıkra hükmü kapsamı dışındadır.

Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır.

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nun Geçici 12 nci maddesinde;

2016-2017 eğitim ve öğretim yılı sonuna kadar [4/1/2022 tarihli ve 5063 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının Eki Karar uyarınca; 2021-2022, 2022-2023, 2023-2024, 2024-2025 ve 2025-2026 eğitim ve öğretim yıllarında da uygulanmasına devam edilecektir.] uygulanmak üzere aday çırak ve çıraklar ile 18 inci madde hükümleri uyarınca işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere, 25 inci maddenin birinci fıkrası kapsamında yapılacak ödemeler asgari ücretin net tutarının yüzde otuzundan, kalfalık yeterliğini kazanan mesleki eğitim merkezi 12’nci sınıf öğrencilerine yapılacak ödemeler asgari ücretin yüzde ellisinden az olamaz. Mesleki eğitim merkezi programı dışındaki okul ve kurumlarda öğrenim gören öğrencilere ödenebilecek en az ücretin; yirmiden az personel çalıştıran işletmeler için üçte ikisi, yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işletmeler için üçte biri; mesleki eğitim merkezi programına devam eden öğrencilere ödenebilecek en az ücretin ise tamamı 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 53 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (B) bendinin (h) alt bendi için ayrılan tutardan Devlet katkısı olarak ödenir. Bu kapsamda yapılacak ödemeleri on eğitim ve öğretim yılına kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir. Staj yapacak işletme bulunamaması nedeniyle stajını okulda yapan ortaöğretim öğrencileri ile öğretim programı gereği staj yapmak zorunda olmayan yükseköğretim öğrencilerinin yaptıkları stajlar bu fıkra hükmü kapsamı dışındadır. Kamu kurum ve kuruluşlarına Devlet katkısı ödenmez.

Stajyer Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Stajyerlerin ücret hesaplaması, staj yapılan dönem için geçerli olan aylık net asgari ücret baz alınarak yapılmaktadır. Bu ücret, bir stajyere ödenebilecek minimum tutardır. İşletmeler isterlerse stajyerlerine hesaplanan bu tutarın üzerinde bir ücret ödeyebilirler.

• Minimum Ödenecek Ücret = Net Asgari Ücret x %30
• Minimum Ödenecek Ücret = Net Asgari Ücret x %50

2023 Yılı Stajyer Ücreti Ne Kadar?

2023 Temmuz-Aralık Dönemi	Net Ücret
Stajyer Ücreti (Çalışan Sayısı 20’den Az) *	1710,35-TL
Stajyer Ücreti (Çalışan Sayısı 20 ve Daha Fazla) *	3.420,70-TL
Stajyer Ücreti (Fen ve Mühendislik Bilimlerinin Belirli Lisans Programları)	3.990,81-TL
Çırak Ücreti (Mesleki Eğitim Merkezi 9-10-11. Sınıf Öğrencisi)	3.420,70-TL
Kalfa Ücreti (Mesleki Eğitim Merkezi 12. Sınıf Öğrencisi)	5.701,16-TL

^{* 3308 sayılı Kanunun geçici 12 nci maddesi yürürlükte kaldığı sürece bu kısım uygulanamaz!}

2023 Ocak-Haziran Dönemi	Net Ücret
Stajyer Ücreti (Çalışan Sayısı 20’den Az) *	1.276,02-TL
Stajyer Ücreti (Çalışan Sayısı 20 ve Daha Fazla) *	2.552,04-TL
Stajyer Ücreti (Fen ve Mühendislik Bilimlerinin Belirli Lisans Programları)	2.977,38-TL
Çırak Ücreti (Mesleki Eğitim Merkezi 9-10-11. Sınıf Öğrencisi)	2.552,04-TL
Kalfa Ücreti (Mesleki Eğitim Merkezi 12. Sınıf Öğrencisi)	4.253,40-TL

^{* 3308 sayılı Kanunun geçici 12 nci maddesi yürürlükte kaldığı sürece bu kısım uygulanamaz!}

Devlet Katkısı Uygulama Esasları

Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü’nün 24/07/2023 tarih ve 80297367 sayılı “Devlet Katkısı Ödeme Usul ve Esasları” konu başlıklı resmi yazısının eki olan “3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’na Göre Aday Çırak ve Çıraklar ile İşletmelerde Mesleki Eğitim Gören, Staj veya Tamamlayıcı Eğitime Devam Eden Öğrencilere Ödenecek Ücretlere Yönelik Devlet Katkısı Uygulaması Hakkında Usul ve Esaslar” başlıklı yazıya göre;

• 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nun geçici 12 nci maddesi uyarınca, aday çırak ve çıraklar ile anılan Kanunun 18 inci maddesine göre işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere aynı Kanunun 25 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında yapılacak ödemeler asgari ücretin net tutarının %30′ undan az olamaz.
• Kalfalık yeterliliğini kazanan mesleki eğitim merkezi 12 nci sınıf öğrencilerine yapılacak ödemeler ise asgari ücretin %50’sinden az olamaz.
• 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nun geçici 12 nci maddesi uyarınca, mesleki eğitim merkezi programı dışındaki okul ve yükseköğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilere ödenebilecek en az ücretin; yirmiden az personel çalıştıran işletmeler için 2/3′ ü, yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işletmeler için 1/3’ü Devlet katkısı olarak ödenir.
• Mesleki eğitim merkezi programına devam eden öğrencilere ödenebilecek en az ücretin ise tamamı Devlet katkısı olarak ödenir.
• Öğrencilere, sözleşme gereği ödenmesi gereken ücretin, Devlet katkısı dışında kalan tutarı işletmelerce karşılanır.
• Mesleki eğitim merkezi programlarında (ustalık telafi programı dahil):
  • Her öğrenci Devlet katkısından bir defaya mahsus yararlandırılır.
  • İŞKUR tarafından Aktif İşgücü Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında düzenlenen kurs ve programlardan daha önce yararlanmış ve/veya yararlanmakta olan kişilere Devlet katkısı ödemesi yapılmaz.
  • 2/10/2017 tarihli ve 15575022 onay sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Önceki Öğrenimlerin Tanınması, Denklik ve Ölçme Değerlendirme İşlemleri İle İlgili Usul ve Esaslara İlişkin Yönerge kapsamında mesleğinde ustalık belgesi alabilecek durumda olup mesleki eğitim merkezi programlarına kayıt olanlara Devlet katkısı ödemesi yapılmaz.
  • Kayıt olmak istediği meslek alan/dalından diploması, ustalık belgesi, iş yeri açma belgesi, 4 üncü seviye veya üstü MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi, 4 üncü seviye veya en az 756 saat kurs bitirme belgesine sahip olanlara Devlet katkısı ödemesi yapılmaz.
  • Ustalık telafi programında kayıt olduğu meslek dalında eğitimi yarıda bırakıp başka bir meslek dalından tekrar kayıt olan öğrenciler için toplamda ustalık telafi eğitimi süresinden fazla Devlet katkısı ödemesi yapılmaz.
  • Kanunlara göre belirlenmiş olan yaş ve çalışma süresini tamamlayarak aylık bağlanmış olanlar (emekliler) için Devlet katkısı ödemesi yapılmaz.
  • Sözleşme tarihi itibariyle, isteğe bağlı sigortalılık hariç 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri ile ek 6 ncı maddesi ve ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrası kapsamında son 3 yıl içerisinde süreye bağlı olmaksızın sigortalı olup ustalık telafi programlarına kayıt olanlara Devlet katkısı ödemesi yapılmaz.
  • Önlisans, lisans ve lisansüstü bir programdan mezun olanlara Devlet katkısı ödemesi yapılmaz.
  • Ustalık telafi programları öğrencilerine ödenmesi gereken ücreti hey ayın sekizinci gününe kadar öğrencinin banka hesabına yatırdığını belgeleyen evrakı bir sonraki ayın sekizine kadar beyan etmeyen işletmelere o aylara ait Devlet katkısı ödemesi yapılmaz.
  • 3308 sayılı Kanunun 18 inci maddesi kapsamında eğitim birimi oluşturmayan işletmelere Devlet katkısı ödemesi yapılmaz.
  • Ustalık telafi programına kayıtlı öğrencilerden Devlet katkısı alma şartlarını taşıyanlar için işletmelere, 3308 sayılı Kanunun geçici 12 nci maddesi kapsamında asgari ücretin %50 kadar Devlet katkısı ödenir.
  • Devlet katkısı ödemesi yapılacak alanlar MEB ve İŞKUR tarafından belirlenir.
• İşletmeler, öğrenciye sözleşme gereği ödenmesi gereken ücreti her ayın sekizinci gününe kadar öğrencinin banka hesabına öder. İşletmelerce ödenen ücretin Devlet katkısına ilişkin tutarı aynı ayın en geç yirmi beşinci gününe kadar işletmelere ödenir.
• Devamsızlığı olan, hastalık izninde (raporlu) olan öğrencilerin bu günlere karşılık gelen ücretleri ödenmez.
• Öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır.

Stajyerler İçin İşletmelere Ödenen Devlet Katkısı Nasıl Hesaplanır?

• 20’den az çalışanı olan işletmelerde stajyere ödenecek asgari tutarın 2/3’ü devlet tarafından karşılanmaktadır.
• 20 ve daha fazla çalışanı olan işletmelerde stajyere ödenecek asgari tutarın 1/3’ü devlet tarafından karşılanmaktadır.
• Mesleki Eğitim Merkezi öğrencilerine ödenecek ücretin tamamı devlet tarafından karşılanmaktadır.

Staj zorunluluğu olmayan ve gönüllü olarak staj yapan öğrenciler için devlet katkısı ödemesi yapılmayacaktır.

2023 Yılı Stajyerler İçin İşletmelere Ödenecek Devlet Katkısı Ne Kadar?

2023 Temmuz-Aralık Dönemi	Devlet Katkısı
Çalışan Sayısı 20’den Az Olan İşletmeler	2.280,46-TL
Çalışan Sayısı 20 ve Daha Fazla Olan İşletmeler	1.140,23-TL
Mesleki Eğitim Merkezi 9-10-11. Sınıf Öğrencisinin Staj Yaptığı İşletmeler	3.420,70-TL
Mesleki Eğitim Merkezi 12. Sınıf Öğrencisinin Staj Yaptığı İşletmeler	5.701,16-TL

 

2023 Ocak-Haziran Dönemi	Devlet Katkısı
Çalışan Sayısı 20’den Az Olan İşletmeler	1.701,36-TL
Çalışan Sayısı 20 ve Daha Fazla Olan İşletmeler	850,68-TL
Mesleki Eğitim Merkezi 9-10-11. Sınıf Öğrencisinin Staj Yaptığı İşletmeler	2.552,04-TL
Mesleki Eğitim Merkezi 12. Sınıf Öğrencisinin Staj Yaptığı İşletmeler	4.253,40-TL

Stajyer Devamsızlık Yaptığında Ücreti Kesilir Mi?

Stajyer devamsızlık yapması durumunda mevzuat gereği ücretinin kesilmesi gerekir. Fakat işletmeler stajyerlerin kabul edilebilir sebeplerden dolayı devamsızlıklarında ücretlerini kesmeyerek tam ödeyebilirler. İşletmeler isterlerse her zaman stajyerin ücretini tam ödeyebilir.

İşletmelerde Mesleki Eğitim / Staj Sözleşmesi Genel Hükümlerinin 9 uncu maddesine göre;

(1) Öğrenci mesleki eğitim için işletmeye devam etmek zorundadır. İşletmede mesleki eğitimine ve teorik eğitimine özürsüz devam etmeyen veya ücretsiz izin kullanan öğrencinin bu günlerdeki ücreti kesilir.
(2) Ücret kesilerek yapılacak ödeme miktarı;
a) 20 ve daha fazla personel çalıştıran işletmelerce;
Ödenecek Ücret = (Net Asgari Ücret x %30) – ((Net Asgari Ücret x %30 x Devamsız Gün Sayısı) / 30)
b) 20’den az personel çalıştıran işletmelerce;
Ödenecek Ücret = (Net Asgari Ücret x %15) – ((Net Asgari Ücret x %15 x Devamsız Gün Sayısı) / 30) *
c) Mesleki eğitim merkezi öğrencilerine (aday çırak, çırak) eğitim veren işletmelerce;
Ödenecek Ücret = (Net Asgari Ücret x %30) – ((Net Asgari Ücret x %30 x Devamsız Gün Sayısı) / 30) formülü uygulanarak bulunur.

^{* 3308 sayılı Kanunun geçici 12 nci maddesi yürürlükte kaldığı sürece bu kısım uygulanamaz!}

2023 Yılı Devamsız Gün Sayısına Göre Stajyer Ücretleri

2023 Temmuz-Aralık Dönemi	Devamsız Gün Sayısı
	1	2	3	4	5	10	15	20
Stajyer Ücreti	3.306,67	3.192,65	3.078,63	2.964,60	2.850,58	2.280,46	1.710,35	1.140,23
Stajyer Ücreti (Fen ve Müh.)	3.857,78	3.724,76	3.591,73	3.458,70	3.325,68	2.660,54	1.995,41	1.330,27
Çırak Ücreti	3.306,67	3.192,65	3.078,63	2.964,60	2.850,58	2.280,46	1.710,35	1.140,23
Kalfa Ücreti	5.511,12	5.321,08	5.131,04	4.941,01	4.750,97	3.800,77	2.850,58	1.900,39

 

2023 Ocak-Haziran Dönemi	Devamsız Gün Sayısı
	1	2	3	4	5	10	15	20
Stajyer Ücreti	2.466,97	2.381,90	2.296,84	2.211,77	2.126,70	1.701,36	1.276,02	850,68
Stajyer Ücreti (Fen ve Müh.)	2.878,13	2.778,89	2.679,64	2.580,40	2.481,15	1.984,92	1.488,69	992,46
Çırak Ücreti	2.466,97	2.381,90	2.296,84	2.211,77	2.126,70	1.701,36	1.276,02	850,68
Kalfa Ücreti	4.111,62	3.969,84	3.828,06	3.686,28	3.544,50	2.835,60	2.126,70	1.417,80